روبیدیوم
روبیدیوم ، یکی از عناصر شیمیایی جدول تناوبی است که نماد آن ، Rb و عدد اتمی آن 37 می‌باشد. روبیدیوم یکی از عناصر فلزی نرم به رنگ سفید مایل به نقره‌ای است که از گروه فلزات قلیایی می‌باشد. ایزوتوپ Rb-87 که به‌صورت طبیعی بوجود می‌آید، کمی رادیواکتیو است. روبیدیوم مانند دیگر عناصر گروه اول بسیار واکنش‌پذیر است؛ مثلا در هوا فورا آتش می‌گیرد.
تاریخچه
Rubidium در سال 1861، توسط "Robert Bunsen" و "Gustav kirchhoff" در معدن Lepidolite توسط Spectroscope کشف شد. با این وجود ، این عنصر تا دهه 1920 مصرف صنعتی زیادی نداشت. قبلا مهمترین کاربرد روبیدیوم استفاده آن در مطالعات و تحقیقات بود و امروزه بیشترین کاربرد آن در شیمی و الکترونیک می‌باشد.
پیدایش
این عنصر ، شانزدهمین عنصر از نظر فراوانی در سطح پوسته زمین می‌باشد که به‌صورت طبیعی در معادن Leucite ، pollucite و Zinnwaldite بوجود می‌آید که حدوداً یک در صد آن اکسید می‌باشد. Lepidolite ، حدودا 1.5 درصد روبیدیوم دارد و منبع تجاری این عنصر به شمار می‌رود. برخی از کانی‌های پتاسیم و کلریدهای پتاسیم نیز حاوی مقدار زیادی از این عنصر می‌باشند.
یکی از منابع قابل توجه این عنصر ذخایر Pollucite در Bernic Lake است. فلز روبیدیوم از طریق کم کردن کلرید روبیدیوم با کلسیم بدست می‌آید. روبیدوم حداقل شش اکسید بوجود می‌آورد. در سال 1997 هزینه این فلز در مقیاس کم هر گرم ، 25 دلار بود.
خصوصیات قابل توجه
روبیدیوم ، دومین عنصر از عناصر قلیایی است که الکترون مثبت دارد و در دمای اطاق به‌صورت مایع می‌باشد. مانند دیگر عناصر گروه اول به سرعت در هوا آتش می‌گیرد و با شدت بسیار زیاد در آب واکنش نشان داده ، هیدروژنهای آتشین از خود آزاد می‌کند. مانند دیگر فلزات قلیایی با مس ترکیب شده ، Amalgam بوجود می‌آورد. همچنین با طلا و سزیم و سدیم و پتاسیم ، آلیاژ می‌شود. این عنصر در هنگام مجاورت با آتش ، شعله بنفش رنگی بوجود می‌آورد.
کاربردها
روبیدیوم به‌راحتی یونیزه می‌شود و از این رو در موتورهای یونی (در وسایل نقلیه فضایی) استفاده می‌شود. ولی سزیم و گزنون بیشتر در این موارد مورد استفاده قرار می‌گیرند.
به‌عنوان ماده سیال در توربینهای بخار.
به‌عنوان دریافت کننده در لوله‌های خلاء
به‌عنوان اجزاء فتوسل
در ساخت شیشه‌های مخصوص
RbAg4I5 خاصیت رسانایی بالایی در کریستالهای یونی دارد. این ویژگی می‌تواند در باتریهای فیلمهای نازک و دیگر موارد استفاده شود.
این عنصر همچنین در Magnetohdrodynamic که در آن ، یونهای روبیدیوم با افزایش دما شکل می‌گیرند و به Magnetic Field فرستاده می‌شوند، کاربرد دارد و در ژنراتورهای ترمومتریک استفاده می‌شود. این اتصال الکتریکی که مانند یک آرمیچر عمل می‌کند و می‌تواند جریان الکتریسیته تولید کند.
ایزوتوپها
24 ایزوتوپ روبیدیوم شناخته شده است. روبیدیومی که به‌صورت طبیعی بوجود می‌آید، در دو ایزوتوپ ( Rb-85 ( 72% و ( Rb-87( 27.8% رادیواکتیو وجود دارد. مخلوط معمولی روبیدیوم به قدری رادیو اکتیو است که می‌تواند فیلم عکاسی را در حدودا 30 تا 60 روز ظاهر کند. روبیدیوم 87 ، نیمه عمری معادل 48*109 دارد که به‌راحتی جانشین پتاسیم در کانی‌ها می‌شود و به همین دلیل در همه جا گسترده شده است. Rb در اندازه گیری عمر سنگها موثر است. Rb-87 توسط عمل حذف ذرات بتا به Strontium 87 پایدار تبدیل می‌شود.
در طی تبلور ، Fractional در Plagioclase غلیظ شده و روبیدیوم را در مایع آزاد می‌کند. بنابراین میزان Rb/Sr در ماگما در طی زمان افزایش می‌یابد که باعث بوجود آمدن سنگهایی می‌شود که میزان تفکیک‌پذیری و Rb/Sr آنها افزایش می‌یابد.
میزان بالاتر آن (بیشتر از 10) در Pegmatites بوجود می‌آید. اگر مقدار اولیه Sr مشخص باشد، عمر آن می‌تواند با اندازه گیری تمرکز Rb و Sr و میزان Sr-87/Sr-86 تعیین شود. تنها زمانی این تاریخها سن واقعی کانی را مشخص نشان می‌دهد که سنگها متعاقبا دگرگون شوند.
هشدارها
روبیدیوم به شدت با آب واکنش نشان می‌دهد و می‌تواند تولید آتش کند. برای نگهداری امنیت بالا به‌صورت خالص این عنصر می‌بایست زیر روغن معدنی خشک در خلاء یا هوای بی‌اثر نگهداری شود.