پالادیوم
پالادیوم ، یکی از عناصر شیمیایی جدول تناوبی ا ست که نماد آن Pd بوده و عدد اتمی آن 46 است و یکی از فلزات کمیاب نقرهای و سفید از گروه
پالادیوم میباشد. پالادیوم از نظر شیمیایی همانند پلاتین بوده ، از معادن مس و نیکل بدست
میآید و در تهیه کاتالیزورهای صنعتی و همچنین جواهرات استفاده میشود.
تاریخچه
پالادیوم در سال 1803 توسط "William Hyde Wollaston" کشف شد. این عنصر توسط "Wollaston" بعد از Asteroid Pallas که دو سال قبل از آن کشف شده بود، نامگذاری شد. Wollaston این عنصر را در معدن پلاتین در
آفریقای جنوبی کشف کرد. او این عمل را با حل کردن مواد دریافت شده از معدن در محلول Aqua Regia و خنثی سازی محلول با اضافه کردن هیدروکسید سدیم NaOH که با اضافه کردن mercuric Cyanide باعث تهنشین شدن Ammonium Chloroplatinate
و شکل گیری Palladium Cynide
میشد، انجام داد. وی در آخر با گرم کردن ترکیب بدست آمده ، فلز پالادیوم
را بدست آورد.
روزگاری ترکیب کلریدپالادیوم برای درمان مرض سل به میزان 0.065 گرم در روز
تجویز میشد. این ترکیب ، عوارض جانبی زیادی نداشت، ولی بعدا داروهای موثر دیگر
جایگزین آن شدند.
پیدایش
پالادیوم هم به صورت فلز آزاد و هم به صورت آلیاژ با طلا و پلاتین و دیگر
فلزات این گروه در محل کوههای اورال استرالیا ، اتیوپی و آمریکای شمالی و جنوبی
یافت میشود. با این حال ، اکثر پالادیوم مصرفی بدلیل صرفه اقتصادی از معادن نیکل و
مس در آفریقای جنوبی و Ontario دریافت میشود، چرا که حجم بالای این فعالیتها عمل دریافت پالادیوم را
بهصرفه میکند.
خصوصیات قابل توجه
پالادیوم یک فلز سفید و نرم است که شبیه پلاتین بوده ، در مجاورت هوا سیاه
نمیشود. این فلز با چگالی اندک خود ، پایینترین نقطه ذوب را در میان فلزات گروه
پلاتین دارد. این فلز در زمانی که به آن حرارت داده شود، به میزان زیاده کشیده و
نرم شده ، در دمای سخت سفت و محکم میشود. پالادیوم بهشدت با ترکیبات گوگردی و
اسید نیتریک ترکیب شده ، بهآرامی در اسید هیدروکلریک حل میشود. همچنین این فلز در
دماهای معمولی با اکسیژن ترکیب نمیشود.
این فلز به طرز بسیار غیر معمول و عجیب خاصیت جذب هیدروژن را تا 900 برابر
حجم خود در دمای اطاق داشته ، به نظر میرسد که احتمالا هیدرید پالادیوم را شکل
میدهد: pd2H . اما هنوز ترکیب شمیایی واقعی آن آشکار نیست.
حالتهای معمولی اکسیداسیون پالادیوم +2 ، +3 و +4 میباشد. اخیرا ترکیبات
پالادیوم که در آن ، این عنصر اکسیداسیون +6 دارد هم بوجود آمد.
کاربردها
* پالادیوم ، کاتالیزورهای خوبی را شکل داده ، مخصوصا در عمل تصفیه نفت ،
سرعت هیدروژنگیری و هیدروژنزدایی ( Hydrogenation and Dehydrogenation ) را زیاد میکند. همچنین آلیاژ آن ، در جواهرسازی استفاده
میشود.
* طلای سفید ، آلیاژی از طلا بوده که
با اضافه کردن پالادیوم ، رنگ خود را از دست میدهد.
* پالادیوم نیز همانند طلا میتواند
به ورقههای نازک تبدیل شود.
* هیدروژن بهراحتی در پالادیوم گرم
شده منتشر میشود که در خالصسازی گازها کاربرد دارد.
* در تجهیزات و سیستمهای Switching-Systems مخابراتی از پالادیوم استفاده
میشود.
* پالادیوم
همچنین در دندانپزشکی ، ساعت سازی و ساخت ابزار جراحی و اتصالات الکتریکی کاربرد
دارد.
ایزوتوپها
پالادیوم طبیعی از شش ایزوتوپ تشکیل شده است. پایدارترین ایزوتوپهای رادیو
اکتیوی Pd-107 با نیمه عمر 6.5 میلیون سال ، Pd-103 با نیمه عمر 17 روز و Pd-100 با نیمه عمر 3.63 روز روز میباشند. 18 ایزوتوپ رادیواکتیوی دیگر از طریق
وزن اتمی شان طبقهبندی میشوند. اکثر آنها به غیر از Pd-101 که نیمه عمرش 8.47 ساعت و Pd-109 که نیمه عمرش 13.7 ساعت و Pd-112 که نیمه عمرش 21 ساعت است، بقیه نیمه عمری کمتر از نیم ساعت
دارند.