اروپیم
روپیم ، عنصر شیمیایی است که در جدول تناوبی با نشان Eu و عدد اتمی 63 قرار دارد.
تاریخچه
اروپیم برای اولین بار در سال 1890 بوسیله Paul Émile Lecoq de Boisbaudran کشف شد. او جزء اصلی را از گادولینیم – سامریم غلیظ بدست آورد. آنها خطوط طیفی داشتند که بوسیله سامریم یا گادولینیم ساخته نشده بودند، اما عموما" کشف اروپیم را به شیمیدان فرانســوی Eug讥-Antole Demarçay نسبت می‌دهند که در سال 1896 به وجود عنصری ناشناس در نمونه های عنصر تازه کشف شده سامریم شک کرد و در سال 1901 موفق به جداسازی اروپیم شد. فلز اروپیم خالص تا قبل از سالهای اخیر بدست نیامده بود.
پیدایش
اروپیم هرگز در طبیعت بصورت یک عنصر آزاد یافت نشده است، اما کانی‌های زیادی که حاوی این عنصر هستند، وجود دارند که مهمترین منابع آن bastnastite و monazite می‌باشند. اروپیم در طیفهای خورشید و ستارگان خاصی کشف شده است.
خصوصیات قابل توجه
اروپیم واکنشگر ترین عنصر خاکی کمیاب است؛ در هوا به‌سرعت اکسید شده ، از نظر واکنش با آب مانند کلسیم است. اروپیم مثل سایر عناصر خاکی کمیاب ( بجز لانتانیم ) در هوا تقریبا" بین °150تا °180 محترق می‌شود. این عنصر به سختی سرب بوده و تا اندازه زیادی چکش خوار است.
کاربردها
اگرچه اروپیم برای ساخت لیزرها به برخی از پلاستیکها افزوده می‌شود، هیچ کاربرد تجاری برای فلز اروپیم وجود ندارد. همچنین به‌علت توانایی آن در جذب نوترون ، استفاده از آن در رآکتورهای اتمی در دست بررسی است. اکسید اروپیم (Eu2O3) در تلویزیون بعنوان فسفر قرمز (ماده فروزنده قرمز) و فسفرهای با پایه ایتیریم کاربرد وسیعی دارد.
ترکیبات
ترکیبات اروپیم عبارتند از:
* فلوریدها
o EuF2
o EuF3
* کلریدهـا
o EuCl2
o EuCl3
* برمیدهـا
o EuBr2
o EuBr
* یدیدهـــا
o EuI2
o EuI3
* اکسیدها
o Eu2O3
o Eu3o4
* سولفیدها
o EuS
* سلنیدها
o EuSe
* تلوریدها
o EuTe
* نیتریدها
o EuN
ایزوتوپها
اروپیم بطور طبیعی دارای دو ایزوتوپ پایدار Eu-151 و Eu-153 است که ایزوتوپ 153 فراوان‌تر است، (فراوانی طبیعی 52,2%). این عنصر 35 رادیوایزوتوپ دارد که پایدارترین آنها Eu-150 با نیم عمر 36,9 سال ، Eu-152 با نیمه عمر 13,516 سال و Eu-154 با نیمه عمر 8,593 سال هستند. کلیه ایزوتوپهای رادیواکتیو باقی مانده نیمـه عمری کمتر از 4,7612 سال دارند که نیمه عمر اکثر آنها کمتر از 12,2 ثانیه می‌باشد. همچنین اروپیم دارای 8 حالت برانگیختگی است.
حالت فروپاشی اصلی ، قبل از فراوانترین ایزوتوپ پایدار – Eu-153- الکترون گیری و حالت اصلی بعد از آن فروپاشی کاهش بتا می باشد. محصول فروپاشی اصلی قبل از Eu-153 ، ایزوتوپهای عنصر Sm ( سامریم ) و محصول اصلی بعد ایزوتوپهای عنصر Gd ( گادولینیم ) می‌باشد.
هشدارها
همه ترکیبات اروپیم را باید بسیار سمی در نظر گرفت؛ گرد این فلزاز نظر انفجار و آتش‌زایی خطرناک است. اروپیم نقش بیولوژیک شناخته شده ای ندارد.